Er zijn vele redenen te bedenken waarom je baby moeite heeft met slapen. Slapen, veel slapen, is een natuurlijke behoefte van je baby. Hij heeft het nodig om tot rust te komen, indrukken te verwerken, te ontwikkelen, te rijpen en natuurlijk om te groeien.
Verschillende factoren van invloed
Een baby die niet goed slaapt wordt een ontevreden baby. Het is daarom ook niet zo gek dat ouders er nogal op gebrand zijn dat hun baby goed slaapt. Dat begrijpen we helemaal! Er zijn een heleboel factoren die invloed hebben op het slapen. Zowel op het in slaap vallen, doorslapen, het slaappatroon en het doorlopen van de slaapcyclus. Zowel overdag als ’s nachts.
Je hebt spijsverteringsfactoren, omgevingsfactoren en kindfactoren. We zetten er een aantal voor je op een rijtje:
Spijsverteringsfactoren
De eerste 2-3-4-5 weken wordt de darmflora ontwikkeld. Dat betekent letterlijk dat het verwerken van de voeding op gang moet komen. Dat kan darmkrampjes, winderigheid en onregelmatige ontlasting veroorzaken. Allemaal ongemak voor je babytje en dat zorgt voor onrustig gedrag, huilen en onregelmatig drinken. Natuurlijk heeft bijna alles invloed op het niet kunnen slapen of steeds wakker worden. Vanaf 3 maanden wordt het duidelijk rustiger en verloopt de vertering van voeding gemakkelijker. Blijft je baby toch onrustig rondom de voedingen bespreek dit dan met het consultatiebureau.
Omgevingsfactoren:
In de baarmoeder waren de omgevingsfactoren van je babytje altijd ideaal en constant. Nu wordt je kleintje blootgesteld aan steeds wisselende omstandigheden, locaties en temperaturen. Dat kan onrust bij je baby veroorzaken waardoor hij niet goed slaapt.
Kindfactoren:
- Ieder kind is anders en zo klein als ze zijn onderscheiden ze zich al door hun aard en gedrag. Grofweg; de geruste zielen, de hittepetitjes en alles ertussenin. En ‘onder een appelboom vallen geen peren’, dus jullie telgje heeft vast wat karaktereigenschappen van jullie meegenomen. Dit uit zich in het begin meestal in de mate van prikkelgevoeligheid. Oftewel, hoeveel invloed hebben prikkels van buitenaf en van binnenuit, op het welzijn en humeur van je kleintje. Een ontspannen kindje slaapt goed, een gespannen en overprikkeld kindje raakt uit zijn doen en slaapt slecht waardoor hij gemakkelijk in een neerwaartse spiraal terecht komt en van totale oververmoeidheid steeds meer stress ervaart en steeds slechter slaapt.
- Tot ongeveer 2 maanden speelt de MORO reflex (schrikreflex) je baby nog parten, waardoor hij regelmatig wakker schrikt van zijn eigen ongecontroleerde bewegingen. Sommige baby’s vallen daarna niet vanzelf weer in slaap en komen steeds niet aan de stille slaap (diepe slaap) toe. Inbakeren kan extra rust geven voor deze kleintjes.
- Het doorkomen van de tandjes zorgt voor pijn, ongemak en onrust bij je baby. Plat in bed liggen vinden ze vaak heel vervelend door de druk die in de oortjes ontstaat als gevolg van de gezwollen slijmvliezen. Slapen is dus niet fijn! Het gaat ook vaak gepaard met klachten die lijken op een verkoudheid en vieze, zure ontlasting die luieruitslag kan veroorzaken, dus ook nog eens pijn aan de billen! Wat een ellende, en het duurt wel even voor het hele melkgebit compleet is.
- Zo rond de 7-8-9 maanden ontstaan vaak slaapproblemen. Het fenomeen ‘scheidingsangst’ speelt hem parten. Je kleintje leert, stap voor stap, dat jij blijft bestaan ook al ziet hij je niet. Blijf bij je vast bedritueel, laat je niet verleiden tot een heleboel extra aandacht geven. Vaak is even in de buurt van je kindje blijven ‘rommelen’ al voldoende om hem gerust te stellen.
- De vaccinaties kunnen je baby ook behoorlijk ontregelen. En niet alleen de dag van de prikjes.
- Een zieke baby is een zielige baby. Een zielige baby heeft moeite met slapen. Verkoudheden komen zeer regelmatig voor. Het immuunsysteem van je kleintje heeft het druk met voldoende antistoffen te maken tegen alle rondzwervende virussen en bacteriën. Een verstopt neusje, een zere keel, pijnlijke oortjes, niezen, hoesten en proesten kunnen je kindje aardig uit zijn slaap houden. Tja, dan is wat extra aandacht natuurlijk wel op zijn plaats. Maak gebruik van huis-tuin-en keukenmiddeltjes om de klachten wat te verlichten. Overleg met het consultatiebureau of de huisarts of een koorts-en pijnstiller (paracetamol) nodig is. Als het bevorderlijk is voor de slaap komt het ook het genezingsproces ten goede.
- Na een periode van ziek zijn en dus extra aandacht, gebeurt het vaak dat je kindje moeite heeft om de draad van gaan slapen en doorslapen, weer op te pakken. Neem dan zelf weer de leiding door jullie vast bedritueel weer strak te hanteren. Na aanvankelijk wat te protesteren, zal je kleintje je dankbaar zijn dat de rust en regelmaat is teruggekeerd.
Hoe zorg je voor zo ideaal mogelijke omstandigheden om de slaap van je babytje te bevorderen?
- Juiste materiaalkeuze van kleding voor je kind, comfortabel, aangepast aan de omgevingstemperatuur en het beddengoed (lakentjes en dekentjes of een slaapzakje) dat je gebruikt zodat je kleintje het niet te warm of niet te koud heeft.
- De ruimte waarin je kind slaapt is bij voorkeur prikkelarm. Daarmee bedoelen we dat die ruimte rustig is qua kleur, lichtinval, geluid en beweging. Alles wat zijn zintuigen kan prikkelen houdt hem gemakkelijk wakker of laat hem wakker schrikken in die eerste fase van zijn slaapcyclus. Met slecht slapen als gevolg. Door de babykamer daarop aan te passen heb je in ieder geval thuis altijd een prikkelarme omgeving voor je babytje. Als je baby door omstandigheden ergens anders slaapt heb je minder invloed op de omgeving. Een eigen reiswieg of campingbedje is ideaal, zo creëer je snel een eigen, veilig en vertrouwd plekje. Zet het in een rustig hoekje en je hebt je best gedaan om aan deze voorwaarde te voldoen.
- Jouw gedrag is ook van invloed op het gemoed van je baby, dus op zijn slaapgedrag. Om lekker te kunnen slapen is ontspanning noodzakelijk. En stress, in welke vorm dan ook, is funest. Je baby'tje is niet langer met zijn navelstreng met je verbonden, maar op gevoelsniveau is hij nog steeds helemaal met jou verweven. Zijn totale afhankelijkheid zorgt ervoor dat hij precies voelt wat jij voelt. Dus als jij druk bent, moe, onzeker, gespannen of allemaal tegelijk, kan het niet anders dan dat je kindje ook reageert met onrustig gedrag. Het is nooit jouw schuld, maar als je dit weet is het misschien gemakkelijker om goed voor jezelf te zorgen zodat je in alle rust met je kindje kan omgaan.
- Ontspannen in slaap vallen en doorslapen, moet je leren. Door overdag en ‘s nachts verschil te maken in de mate van aandacht die je geeft, krijgt je kindje vanzelf door wat er van hem verwacht wordt en ontstaat er een dag- en nachtritme.
Door ‘s avonds de dag ook duidelijk af te bouwen; geen drukke spelletjes meer doen, gedempt licht en geluid (tv!) in de omgeving, alvast zijn pyjama of slaapzakje aan te doen en dergelijke, geef je ook signalen dat de nacht eraan komt. Naarmate je baby ouder wordt, worden deze rituelen steeds belangrijker.
Gina Tiemessen & Yolanda Roos
Basic Parenting Experts
Allebei ruim 25 jaar ervaring als jeugdzorgverpleegkundigen en aan de wieg gestaan van de preventieve zorg van 0-4 jarigen. Gespecialiseerd in de basiszorg voor baby’s en jonge kinderen. Gedreven om jonge ouders te ondersteunen in het ouderschap.